Fizjoterapia i osteopatia u pacjentów z blizną

  Po operacjach, urazach czy oparzeniach zostają z nami na całe życie. Prędzej lub póżniej mogą dać o sobie znać przyczyniając się np. do dolegliwości bólowej. W wielu metodach terapeutycznych uwzględnia się role tkanki łącznej i w związku z tym terapia blizny jest często traktowana priorytetowo.

Większość pacjentów nie jest świadoma powikłań jakie mogą spowodować blizny i często zapominają o jej obecności w ciele. W tym wpisie postaram się uświadomić posiadaczom blizn, jak ważna jest jej kontrola u fizjoterapeuty lub osteopaty.

Blizna i możliwości powikłań

  Nie tylko fizjoterapeuci są świadomi roli jaką pełni w organizmie blizna. Już ponad sto lat temu, na samym początku osteopatii podkreślano role jaką pełni w ludzkim organizmie powięź. Przez ingenrencje chirurgiczną właśnie ta struktura przede wszystkim traci swoją elastyczność i właściwości umożliwiające ruch między tkankami oraz przekazywaniem informacji proprioreceptywnych. Przez przecinanie skóry właściwej dochodzi do uszkodzenia tkanki łącznej i w dalszej perspektywnie tworzeniu się blizny. W miejscu uszkodzenia skóry tworzy się tkanka włóknista, która nie jest już tak elestyczna. Od zdrowej skóry różni się wyglądem, elastycznością oraz wytrzymałością.

 Nawet z pozoru mała ingerencja zabiegu z użyciem endoskopu może być dla organizmu wyzwaniem. Siły działające na tkanki łączne są przy tym zabiegu nie bez znaczenia. Takie blizny są przeszkodą dla ciała zwłacza przy ruchach o dużej amplitudzie. Z biegiem czasu ograniczona ruchomość może prowadzić do mikroprzeciążeń oraz predysponować do urazu.

 Zaburzony ślizg między tkankowy przyczyniać się może do powstania asymetrii w ciele co może predysponować do wystąpienia pewnych kompensacji i z  perspektywy czasu powstania dolegliwości bólowych.

  W powięzi, która pod wpływem uszkodzenia traci swoje właściwości dochodzić może do zaburzeń nie tylko strukturalnych. Ta tkanka jest silnie unerwiona przez mechanoreceproty, które odgrywają ważna role w przekazywaniu informacji o przenoszeniu sił w ciele oraz kontroli motorycznej, która odgrywa ważna role w wykonywaniu czynności ruchowej. Jakość poruszania się czyni człowieka ciało ergoniomiczne i przekłada się na zużywanie mniejszej ilości energii przy polszczególnych ruchach. Dobrze zrównoważone ciało pod kątem propriocepcji jest również mniej podatne na urazy oraz asymetrie w ciele. Anomalie wynikające z blizny mogą również powodować zmianę unerwienia powięzi zwiększając liczbę włókien nocyceptywnych (włóknba bólowe)

Metody fizjoterapeutyczne i osteopatyczne pracy z blizną

  W osteopatii przy badaniu bierze się pod uwagę:

• Zmiane tekstury tkanki. Zarówno bezpośrednio na bliźnie oraz w obrębie stawu. Jeżeli blizna posiada dłuższa historie lub pacjent był unieruchomiony (np. gips) warto sprawdzić jakość tkanek w wiekszym obrębie,
• Asymetria. Z biegiem czasu blizna może prowadzić do asymetrii w ciele przez nieoptymalne napięcie mięśniowe lub zaburzenie siły,
• Ograniczenie ruchomości np. stawu w obrębie, którego był wykonywany zabieg,
• Tkliwość tkankowa. Przy palpacji blizna nie powinna być bolesna. Tkliwość może świadczyć o złym procesie gojenia.

Praca z blizną w pierwszym okresie gojenia odbywa się pośrednio, czyli nie ingerując bezpośrednio w blizne, zazwyczaj trwa to do momentu zdjęcia szwów. Po tym jak tkanka ulega zagojeniu terapeuta może przejść do pracy bezpośredniej – pracować z tkanką w kierunku restrykcji (oporu).

W trudnych przypadkach metodą często spotykaną wśród fizjoterapeutów jest suche igłowanie. W momencie silnego ograniczenia ruchomości i przyrośnięcia blizny ta metoda może okazać się skuteczna. 

Mało inwazyjną i popularną metodą jest również kinesiotaping. Jest bardzo dobrym wspomaganiem w rehabilitacji blizny.

Blizna nie musi brzydko wyglądać

  Świadomość pacjentów do podjęcia rehabilitacji blizny znacząco rośnie. Zdarza się jednak jeszcze dość często, że osoby po ingerencji chirurgicznej ograniczają swoją pielegnacje do maści. Jest to prawidłowa postawa, ale biorąc pod uwagę powyższy tekst nie jest to postępowanie kompleksowe. Po zabiegu pacjent, który decyduje się na dodatkowe zabiegi manualne zdecydowanie szybciej poprawi strukturę oraz wygląd swojej blizny. 

Powikłania

 Poza aspektem wizualnym blizna może być przyczyną:

• zbliznowaceń,
• zanburzenia czucia
• ograniczenie ruchomości,
• zaburzenie postawy ciała,
• przykurcze i osłąbienie mięśni,
• zaburzenia propriocepccji,
• zrosty wewnętrzne,
• zaburzenia na poziomie narządów wewnętrznych,
• bólu w miejscu odległym od miejsca uszkodzenia tkanki .

Podsumowanie

Wszystkie czynniki wynikające z często niepozornej blizny mogą odgrywać ważną rolę w funkcjonowaniu organizmu. Biorąc pod uwagę wzajemne zależności ludzkiego ciała pamiętać należy, aby w procesie powrocie do zdrowia uwzględniach wzajemność systemów ludzkiego organizmu. W powyższym wpisie opisałem po krótce oddziaływanie blizny na układ ruchu oraz układ nerwowy. Nie można jednak zapominać o złożoności  Naszego organizmu i możliwości daleko sięgających powikłań z biegiem czasu.